Làn sóng kỳ thị, bắt nạt và tẩy chay bùng nổ ở Nhật Bản trong mùa Covid-19

Chiến dịch nâng cao nhận thức của người dân về tình hình lây nhiễm Covid-19 của chính phủ Nhật dường như cũng giúp ích được phần nào, ít nhất là cho các nhân viên y tế. Tuy nhiên điều này chỉ có tác dụng hạn chế được bớt sự kỳ thị và trốn tránh – những thứ có thể khiến người nhiễm bệnh không dám đi xét nghiệm hay đến cơ sở y tế, làm cản trở cuộc chiến chống lại đại dịch của Nhật Bản. 

Japan Today đã tường thuật lại về trường hợp của Arisa Kondo khi cô có kết quả dương tính với Covid-19 và nhập viện hồi đầu tháng 4. Lúc đó cô chỉ được truyền thông xác định là một phụ nữ trong độ tuổi 20 và làm việc trong ngành kinh doanh thực phẩm. Nhưng chẳng mấy chốc, bạn bè cho cô hay đã có những tin đồn vô căn cứ đang lan truyền, rằng quán bar nơi gia đình cô làm việc là một ổ dịch, rằng cô đã đi ăn tối với một cầu thủ bóng chày nổi tiếng, người đã bị nhiễm virus trước đó (dù cô chưa hề gặp anh này), và rằng cô đã trồn khỏi bệnh viện và truyền virus cho những người khác. 

“Cứ như thể tôi là một tên tội phạm vậy.” Kadono nói trong cuộc phỏng vấn sau khi kết thúc 3 tuần điều trị trong bệnh viện. Ngoài trừ việc bị sốt nhẹ vào ngày đầu tiên và mất khứu giác, Kadono không có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào khác mặc dù kết quả xét nghiệm liên tục dương tính với virus SARS-CoV-2. “Rất nhiều người khác cũng đang phải đối mặt với sự phân biệt đối xử và thành kiến ​”, Kadono chia sẻ, đồng thời cô cũng quyết định lên tiếng vì bản thân và những người sống sót sau khi nhiễm COVID-19 khác và gia đình của họ. “Tôi thực sự muốn thay đổi suy nghĩ đổ lỗi cho những người bị nhiễm bệnh của mọi người.”

Ngoài nỗi sợ bị lây nhiễm, các chuyên gia cho rằng định kiến ​​đối với những người gián tiếp liên quan đến virus cũng bắt nguồn sâu xa từ ý nghĩ về sự tinh khiết và sạch sẽ trong một nền văn hóa vốn luôn bài trừ mọi thứ được coi là xa lạ, ô uế hoặc rắc rối. Những nhân viên y tế mạo hiểm mạng sống để chăm sóc bệnh nhân lại là những người bị kỳ thị nhất. Những người làm việc tại các cửa hàng tạp hóa, người giao hàng và những người làm các công việc thiết yếu khác cũng đang phải đối mặt với sự quấy rối. Thậm chí các thành viên trong gia đình họ cũng phải chịu sự kỳ thị.

 “Tôi có thể hiểu rằng mọi người sợ virus, nhưng chúng tôi đang làm việc chăm chỉ ở tuyến đầu với áp lực rất lớn. Chúng tôi cũng có gia đình mà chúng tôi phải chăm lo. Phân biệt đối xử với chúng tôi chỉ vì chúng tôi là nhân viên y tế khiến chúng tôi rất nản lòng và mất tinh thần” – Một y tá trong độ tuổi 30 chia sẻ, cô đề nghị giấu tên vì lo ngại mình sẽ trở thành mục tiêu nếu bị nhận diện.

Một y tá khác được một vài bà mẹ tiếp cận và yêu cầu rời khỏi công viên Tokyo, nơi cô tới chơi cùng con mình. Một số y tá không được chào đón tại các nhà hàng họ thường đến. Một số bị tài xế taxi từ chối. Bộ Y tế đã ban hành chỉ thị yêu cầu các cơ sở mầm non phải chăm sóc con của các nhân viên y tế sau khi sau khi một số nơi từ chối làm việc này. Một y tá kỳ cựu ở phía bắc Hokkaido cho biết mẹ của một trong những đồng nghiệp của cô đã bị đình chỉ công tác. Chồng của một đồng nghiệp khác cũng bị từ chối trong cuộc phỏng vấn xin việc vì công việc của vợ. Cả hai y tá này đều được giao nhiệm vụ chăm sóc bệnh nhân nhiễm Covid-19 và phải ở lại một khách sạn để bảo vệ gia đình trong khi họ phải làm việc trong điều kiện khó khăn, không có thiết bị bảo hộ và xét nghiệm đầy đủ.

 “Chúng tôi hiểu nỗi lo sợ của mọi người, nhưng các nhân viên y tế đang làm hết sức mình để ngăn chặn sự lây lan của virus. Chúng tôi cần sự hỗ trợ của mọi người’– Bà Toshiko Fukui, người đứng đầu Hiệp hội điều dưỡng Nhật Bản cho biết

 “Chúng tôi không yêu cầu điều gì đặc biệt cả… chỉ một lời cảm ơn cũng đã là phần thưởng to lớn mang lại động lực cho chúng tôi tiếp tục” 

Theo chia sẻ của nhà tâm lý học Reo Morimitsu của Bệnh viện Chữ thập Đỏ Suwa trong một cuộc phỏng vấn với đài NHK thì phản ứng dữ dội của cộng đồng với bệnh nhân có thể khiến một số người mắc bệnh không dám tìm kiếm sự trợ giúp y tế, làm tăng nguy cơ lây nhiễm.  Các báo cáo cho biết tháng trước cảnh sát Nhật Bản đã phát hiện khoảng một chục người chết ở nhà một mình hoặc ngã gục trên đường phố, những người này sau đó đều có kết quả dương tính với virus.

Ông Morimitsu nói: “Virus không chỉ lây nhiễm vào cơ thể  mà còn lan cả đến tâm trí và hành vi của chúng ta, gây hại cho cộng đồng và chia rẽ xã hội của chúng ta.”

Định kiến phân biệt đối xử với những người được coi là không thuần khiết chính là tàn dư của văn hóa thời phong kiến, cho rằng một số người Nhật làm nghề thuộc da và đồ tể bị xem là không sạch sẽ. Con cháu của họ cũng phải đối mặt với sự phân biệt đối xử. Những người mắc bệnh phong cũng từng bị cô lập hàng thập kỷ dù đã tìm ra cách chữa trị.

Nạn nhân của vụ đánh bom nguyên tử năm 1945 của Mỹ vào Nhật Bản được gọi là “hibakusha” hay những người bị thương trong các vụ tai nạn công nghiệp như ngộ độc thủy ngân cũng chịu sự phân biệt đối xử tương tự. Gần đây, những người chạy trốn khỏi vụ rò rỉ hạt nhân năm 2011 ở Fukushima cũng bị bắt nạt và quấy rối.

 “Đằng sau sự phân biệt đối xử với người nhiễm Covid-19 là ý nghĩ cho rằng người bệnh không thuần khiết. Nỗi lo lắng này ngày càng tăng cùng với nỗi lo bị lây nhiễm đã làm tăng thêm sự kì thị với những người nhiễm bệnh.” – Theo bài viết của Naoki Sato – chuyên gia về tội phạm học và văn hóa Nhật Bản tại Viện Công nghệ Kyushu trên tạp chí trực tuyến Gendai Business

Những hành động thù hận nhằm vào bệnh nhân Covid-16 đã diễn ra khắp Nhật Bản, chẳng hạn như:

- Đại học Kyoto Sangyo bị đe dọa sau khi một số sinh viên nhiễm nCoV.

- Một ủy viên hội đồng thành phố Osaka đã so sánh một bệnh nhân trẻ tuổi là “kẻ giết người”

- Ở Mie, miền trung nước Nhật, người ta ném đá vào nhà bệnh nhân và phá hoại tài sản

- Ở Iwate, một người đàn ông đã chết trong khi tự cách ly tại nhà sau khi những người hàng xóm đã tìm cách ngăn cản ông đến nhà dưỡng lão và chính quyền địa phương thì từ chối cho ông đăng ký.

Thủ tướng Shinzo Abe và các quan chức khác đã lên án hành vi này.  “Thật đáng xấu hổ. Bất cứ ai cũng có thể nhiễm bệnh”, ông Abe nói trong phiên họp quốc hội gần đây. Một số nơi ở Nhật Bản đã bắt đầu làm theo các nước châu Âu và các nơi khác, gửi những thông điệp biết ơn và ca ngợi nhân viên y tế cũng như những người làm công việc phục vụ nhu cầu thiết yếu. Một số tổ chức còn bắt đầu kêu gọi quyền góp và ủng hộ bệnh viện. 

Theo quan điểm của y tá ở Hokkaido, chiến dịch muộn màng nhằm nâng cao nhận thức và chống phân biệt đối xử với bệnh nhân Covid-19, người nhà của họ và nhân viên y tế chỉ là bước đầu tiên, nhưng đó là một sự khởi đầu.  Cô nói: “ Mọi người đã bắt đầu cổ vũ chúng tôi. Các cửa hàng lân cân đôi khi còn mang đến cho chúng đồ ăn như bánh kếp, mì xào và sữa.”

Theo: isenpai.jp