Ma trận vừa học vừa làm với người Việt ở Nhật

Hiện nay, các cơ sở dạy tiếng Nhật cho sinh viên nước ngoài đang mọc lên như nấm ở Nhật Bản. Một cuộc khảo sát mới đây do Đài NHK tiến hành cho thấy chỉ trong 5 năm qua có hơn 200 trường được thành lập. Điều đáng lưu ý là trong số đó có nhiều đơn vị vận hành trường là những công ty không thuộc ngành giáo dục mà hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, chăm sóc y tế, bất động sản hoặc giới thiệu lao động thời vụ.

Mở trường để thu hút lao động

Theo quy định, mỗi sinh viên nước ngoài tại Nhật được phép làm công việc bán thời gian 28 giờ/tuần, nhưng có nhiều trường bị cáo buộc ép đối tượng này làm việc quá giờ quy định. Từ những cáo buộc đó, giới chức Nhật trong thời gian qua đã tiến hành chiến dịch truy quét những đơn vị vận hành trường dạy tiếng Nhật bị nghi có vấn đề. Cách đây hơn một năm, cảnh sát Nhật đã bắt một người quản lý tại ngôi trường ở tỉnh Tochigi vì bị tình nghi ép sinh viên Việt làm việc hơn 28 giờ/tuần.

Theo hồ sơ, ông này đã tìm công việc bán thời gian cho nhóm sinh viên Việt thông qua một công ty nhân sự thời vụ do chính ông ta điều hành và đã lấy khoảng 40% tiền lương của họ làm tiền hoa hồng, theo NHK. Để che dấu việc làm sai trái của mình, người này bị cho là đã làm giả hồ sơ làm việc của nhóm sinh viên để thể hiện họ làm việc ít giờ hơn so với thực tế.

Hồi đầu năm 2017, nhiều người quản lý tại một trường khác ở tỉnh Fukuoka cũng đã bị bắt với cáo buộc cho sinh viên làm nhiều công việc bán thời gian và buộc họ làm việc nhiều giờ một cách trái phép.

Một nam nhân viên người Việt tại một cơ sở dạy tiếng Nhật nhận định với NHK rằng ngày càng có nhiều trường ở Nhật nhận người nước ngoài muốn tìm việc làm. Tình trạng này đang biến các trường dạy ngôn ngữ thành cơ sở kinh doanh tồn tại để nhận lực lượng lao động, học phí hoặc môi giới lao động chứ không chú trọng vào chất lượng giáo dục.

Nhiều trường mọc lên ở Nhật nhằm tuyển lao động cho chính công ty vận hành trường trong bối cảnh nước này đang thiếu nguồn nhân lực trẻ.

Cách dễ nhất để xin thị thực

Nhân viên người Việt nói trên tiết lộ với NHK rằng không ít sinh viên đến từ VN đã vay tiền đi học nên họ buộc phải làm nhiều công việc sau khi đến Nhật. Họ nhận cả công việc làm ca đêm, vượt giờ làm việc cho phép và thường ngủ bù trong lớp học.

Cũng theo anh này, nhiều người ở VN tin rằng việc học tại một trường ngôn ngữ là cách dễ nhất để lấy được thị thực sang Nhật. Để nộp đơn xin thị thực sinh viên, những người nộp đơn phải nộp hồ sơ chứng minh khả năng chi trả học phí, nhưng không ít trong số đó là hồ sơ giả. Anh ta chỉ ra nhiều người ở VN xuất thân từ gia đình nông dân nhưng được ghi trong tài liệu là gia đình có thu nhập mỗi năm từ 18.000 – 24.000 USD (hơn 400 – 545 triệu đồng). Tuy nhiên, trường mà anh ta đang làm cũng làm ngơ về tình trạng này, dù biết rằng đó là hồ sơ giả, vì muốn có học viên.

Trước tình trạng trên, Bộ Tư pháp Nhật hồi tháng 8 ban hành hướng dẫn kêu gọi những người vận hành trường ngôn ngữ tuân thủ giới hạn làm 28 giờ/tuần khi tuyển sinh viên. Hướng dẫn còn kêu gọi họ không giới thiệu sinh viên cho những bên sử dụng lao động hoặc nhận hoa hồng trái phép. Nếu họ vi phạm những quy định này, Bộ Tư pháp Nhật sẽ hủy quyết định cho phép thành lập trường.

Nguồn: Thanhnien.vn