5 lý do khiến người Nhật trong giờ phút tuyệt vọng vẫn kiên trì xếp hàng trật tự và bình thản

Xếp hàng không chỉ là văn hóa mà còn là thói quen

Ở Nhật Bản, từ người già cho đến trẻ nhỏ, bất luận là đi đến chỗ nào, muốn mua thứ gì, chờ đợi cái gì, họ đều nghiêm túc xếp hàng cho đến khi tới lượt mình và không bao giờ gây ồn ào, khó chịu đối với những người xung quanh.

Khi chứng kiến những hình ảnh ấy, nhiều người ngoại quốc đã không khỏi ngạc nhiên và dần dần cảm thấy thích thú. Sau một thời gian dài “choáng ngợp” trước “sở thích xếp hàng” của đất nước mặt trời mọc, KT (25 tuổi) – du học sinh tại Nhật Bản cuối cùng cũng đã làm quen được với thói quen mới thú vị này. Cậu bạn chia sẻ:

“Tại Nhật, bạn sẽ thường xuyên nhìn thấy hình ảnh xếp hàng, từ ngã tư sang đường, trạm chờ xe bus, ga tàu điện ngầm, cửa hàng, xếp hàng chờ cơm… Người Nhật thậm chí “yêu thích” việc xếp hàng đến mức có thể xếp hàng bất cứ đâu. Nhưng tuyệt nhiên không thấy một người Nhật nào cảm thấy khó chịu khi phải xếp hàng chờ đợi.”

Thật vậy, xếp hàng đã là một sinh hoạt thường nhật và là hoạt động ngày thường của người Nhật. Do vậy, khi xếp hàng, người ta không hề cảm thấy nặng nề, mà xem đó như một phần của cuộc sống. Họ có thể vui vẻ, cười đùa, và tán gẫu với nhau trong những lúc phải chờ đợi quá lâu. Thậm chí, đây còn là dịp để tụ tập với bạn bè, người thân. Từ góc nhìn của người Nhật, xếp hàng không chỉ là một nét văn hóa mà còn là một thói quen đáng trân trọng và cần được giữ gìn.

Trong trận động đất kinh hoàng năm 2011, câu chuyện xảy ra ở tỉnh Miyagy, như một minh chứng cho lối sống tốt đẹp của người Nhật, đã được lan truyền rộng rãi khắp thế giới và khiến hàng triệu người xúc động, khâm phục.

Một cậu bé 9 tuổi đang đứng xếp hàng chờ đến lượt được phát thực phẩm cứu trợ, trên người cậu chỉ có một chiếc áo thun và quần cộc, trong khi trời rất lạnh. Cậu bé được một thành viên trong đoàn cứu trợ cho một phần lương khô và đề nghị ăn trước cho đỡ đói vì bé đứng ở cuối hàng. Tuy nhiên, sau khi nhận được phần lương khô, cậu bé liền đem đến cho vào giỏ của những người đang phát thực phẩm và tiếp tục quay lại hàng để chờ. Khi được hỏi lý do, câu trả lời của cậu bé thực sự đã gây xúc động cho rất nhiều người: “Bởi vì có nhiều người chắc còn đói hơn con. Bỏ vào đó để các cô chú phát chung cho công bằng chú ạ”.

Một dân tộc với những đứa trẻ 9 tuổi đã biết nhẫn nại, chịu khổ và chấp nhận hy sinh cho người khác, chắc hẳn là một dân tộc vĩ đại. Vậy nên, dù đã nhiều lần đứng trong những thời điểm nguy cấp nhất của sự điêu tàn, nhưng họ vẫn hồi sinh mạnh mẽ, đó là bởi những lối sống đẹp đã ngấm sâu vào nhân cách mỗi công dân ngay từ thời niên thiếu.

Đi tìm lời giải: Tại sao người Nhật thích xếp hàng đến vậy?

Thực ra, thói quen xếp hàng của người Nhật xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau:

Thứ nhất, đó chính là cách nghĩ ‘đương nhiên’. Họ cho rằng những sản phẩm được nhiều người xếp hàng nhất định là thứ có giá trị. Vì vậy, chỉ cần nhìn thấy xếp hàng, rất nhiều người Nhật sẽ lập tức làm theo.

Trong một bài báo, tác giả Andrew đã nhận định, người Nhật khoái xếp hàng một phần vì yêu thích cảm giác hiếu kỳ và vượt qua những khó khăn. Trong văn hóa người Nhật, xếp hàng là một biểu hiện cho thấy họ sẽ được cung cấp dịch vụ tốt hơn. Ví dụ, nếu có hai cửa hàng bán đồ giống nhau, người Nhật sẽ chọn mua ở nơi có hàng người đang xếp dài hơn.

Lợi dụng điều này, nhiều cửa hàng tại đây đã mướn người đứng trước cửa hàng, xếp thành một hàng dài để thu hút khách. Ông David Andrew cũng cho biết điều này đã xuất phát từ thời Meiji, khi các chủ cửa hàng tạp hóa thuê người đứng xếp hàng để tăng uy tín. Khi đó, đây là một nghề chuyên nghiệp và có tên sakura.

Thứ hai, xếp hàng là một nội dung quan trọng trong giáo dục ở Nhật Bản. Trẻ em Nhật được dạy rằng xếp hàng là một quy định và là đạo đức công cộng cần tuân thủ. Ngay từ khi bắt đầu tiếp nhận giáo dục, trẻ em đã được dạy cách xếp hàng theo thứ tự. Mỗi khi đến trạm xe, rạp chiếu phim, hay những nơi công cộng khác, các giáo viên luôn nhắc nhở học sinh nghiêm túc và trật tự xếp hàng.

Bài học ấy cứ lặp lại hàng ngày, hàng tháng, hàng năm và dưỡng thành một thói quen tốt ngay từ khi còn bé cho mỗi công dân Nhật. Dù tại trường học hay trong gia đình, kiểu giáo dục này vẫn được duy trì. Mỗi khi rời trường học về nhà, các em luôn được cha mẹ nhắc lại những bài học ở trường… thói quen xếp hàng cứ như vậy mà hình thành một cách tự nhiên.

Thứ ba, xếp hàng còn là biểu hiện tinh thần tập thể của Nhật Bản. Vài năm trước, Nhật Bản xảy ra trận động đất kinh hoàng khiến giao thông Tokyo tê liệt; gần 2 triệu người vì không có phương tiện đi lại mà bị mắc kẹt tại trung tâm thành phố. Rất nhiều người phải xếp hàng để chờ đợi chiếc xe buýt mà họ không biết nó có đến được hay không.

Điều đáng chú ý là, không một ai chen lấn, không một ai kêu la, tất cả mọi người đều im lặng chờ đợi. Hình ảnh này đã khiến cả thế giới vô cùng kinh ngạc. Người dân Nhật Bản trong giờ phút tuyệt vọng vẫn có thể kiên trì xếp hàng trật tự và bình thản đến vậy…

Thứ tư, ngay từ nhỏ, người Nhật đã được học cách phối hợp với người khác. Mỗi khi có nhiều người đứng cạnh nhau thành hàng, một cách tự nhiên họ sẽ nghĩ rằng: Nhất định phải xếp hàng, và không được phá vỡ sự phối hợp này. Chắc chắn rằng, khi tất cả đều đứng nối tiếp nhau thành hàng, bạn cũng sẽ nghiêm chỉnh mà tuân thủ xếp hàng.

Cuối cùng, xếp hàng là một biểu hiện của sự bình đẳng. Người Nhật thường hành động theo quy tắc nhất định, họ đánh giá cao sự trật tự và ngăn nắp. Lấn hàng bị coi là hành vi bất lịch sự và không được phép. Do vậy, họ quan niệm, khi xếp hàng, mọi người cần phải hòa nhã, chỉ khi tất cả đều cư xử hòa nhã thì mới đảm bảo sự công bằng.